Enerji kaynaklarının kullanımı ve çevreye verilen zararın önlenmesi için bulunan yollardan biri de sürdürülebilir mimarlık. Bu mimari modeli, birçok kişi tarafından geleceği kurtarmak ve gezegene verilen zararların önüne geçmek için gerekli görülüyor ancak durumu açıklamak için sürdürülebilirlik neden önemli sorusuna da detaylı bir cevap verebilmek gerekiyor.
Sürdülebilir Mimari Nedir?
Söz konusu mimari biçimini açıklamak gerekirse, enerji kaynaklarının minimum seviyede tüketilmesini sağlayan, yenilenebilir enerjiyi baz alan, doğayla ve insanla uyumlu bir mimari üslubu olarak açıklayabiliriz. Osmanlı da dâhil olmak üzere birçok toplumda benzer örnekler olmakla birlikte, günümüzde Avrupa’da, ABD’de ve Çin’de rağbet gören bir mimari biçimi olarak biliniyor.
Benzer: Geleceğin Mimari Tasarımından Örnekler
Sürdürülebilirliğin Enerji Kaynakları İçin Önemi
Herhangi bir şehirde inşa edilen bir binanın doğa için maliyeti, bütçe için olandan çok daha fazladır. Binanın ayakta durabilmesi ve insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için sürekli kaynak tüketilmesi gerekir. Üstelik tüketilen kaynakların önemli bir kısmı da doğru bir biçimde kanalize olamayacak ve tabiri caizse boşa gidecek.
Örnek vermek gerekirse, bugün 10 birimlik bir enerji ihtiyacı için 30 birim harcamamız gerekiyor. Enerjinin sirkülasyonu için ihtiyaçtan çok daha fazlası harcanıyor. Yalnızca tek bir hanenin bile yılda birkaç ton su tüketimine sebep olduğunu düşününce, enerji kaynaklarının tükenmesi büyük bir tehdit. Dolayısıyla sürdürülebilirlik neden önemli konusunu tartışırken enerji kaynaklarının kullanımına dikkat çekmek gerekiyor.
Sürdürülebilir mimarinin temel prensibi, enerji ihtiyacını yenilenebilen kaynaklardan karşılamak ve asgari miktarda kullanmaktır. Evler enerjinin doğru biçimde karşılanabilmesi için fonksiyonel olarak tasarlanır ve gündelik yaşam için gerekli olan enerji, tükenebilen kaynaklar yerine yenilenebilen kaynaklardan karşılanır.
Örnek vermek gerekirse, sürdürülebilir mimaride elektrik enerjisinin bölgedeki barajlardan değil güneş, rüzgâr gibi kaynaklardan karşılanması öngörülüyor. Ayrıca, bunun için her binanın otonom bir sisteme sahip olması planlanmakta. Yani boşa giden bir elektrik sirkülasyonu için barajlardaki suyu maksimum miktarlarda kullanmaktansa, her binanın kendi ihtiyacını eksiksiz bir biçimde karşılayabileceği sistemlerin yapılması öngörülüyor. Bu sayede nükleer enerji gibi doğa için büyük tehdit oluşturan alternatiflerin de önüne geçilebilir.
Çevreyle ve İnsanla Uyumlu Bir Model
New York gibi kent manzaralarında gördüğümüz gökdelenlerin çökmesini önlemek için her gün tadilat yapmak gerekiyor. Yalnızca bu durum bile kentlerde yer alan binaların çevre için büyük bir tehdit oluşturduğunun kanıtı. Bu binaların tükettiği enerji ve saldığı katı, sıvı, gaz atıklar çevreyi kirletirken, kullanılmayacak hâle geldikleri hâlde bölgeden tamamen temizlenmeleri de mümkün olmuyor.
İstanbul, San Fransisco, Pekin gibi kentlerin üzerinde gaz salınımından oluşan kirli bulutları görmek mümkün. Bu salınım yalnızca kentte yaşayan insanların hayatını tehdit etmiyor ayrıca geniş bir çevreye yayılarak havayı kirletiyor ve ekolojiyi tehdit ediyor.
Hem Türkiye’de hem de dünyanın diğer yerlerinde kent yerleşimlerinin gittikçe genişlediğini düşününce, şimdiki gibi devam edildiği takdirde çevrenin göreceği zararı öngörmek mümkün değil. Bugün kalabalık nüfusa sahip olan birçok kent yakın zamanda yaşanmaz hâle gelebilir.
Sürdürülebilir mimari biçimini kullanarak bu durumun tamamen önüne geçmek mümkün. Bu mimari biçiminde binaların coğrafyayla uyumlu bir biçimde dizayn edilmesi öngörülüyor. Sürdürülebilirliğin temel prensibi, binayı kullanılmaz hâle gelse bile çevreye zarar vermeyecek malzemelerden yapmak ve doğayla, insan sağlığıyla uyumlu bir şekilde dizayn etmek.
Birçok kişinin sorduğu sürdürülebilirlik neden önemli sorusunun cevabını görmek için bugünkü kentleşme ve yerleşim biçimine bakmak mümkün. Sürdürülebilir mimari, insanı doğayla uyumlu hâle getirecek bir mimari biçimi olarak kabul edilmelidir.
Pınar hanıma çevreyle ilgilendiği için teşekkür ederim