Evsel atık veya bir diğer adı ile belediye atığı, yönetiminden belediyenin sorumlu olduğu, evlerden kaynaklanan ya da içerik veya yapısal olarak benzer olan ticari, endüstriyel ve kurumsal atıklara verilen addır.
Evsel Atıklar Kaça Ayrılır?
Evsel atıklar aşağıda yer alan bileşenlerden oluşmaktadır:
- Karışık evsel katı atıklar
- Geri dönüştürülebilir atıklar (karton, cam, metal ambalaj atıkları)
- Evlerden çıkan tehlikeli atıklar (piller, boya kutuları, ampuller vb.)
- Ticari ve kurumsal atıklar (iş yerleri, okullar ve diğer kamu binalarından gelen atıklar)
- Bahçe, hal ve pazar yeri atıkları (yeşil atıklar)
- Evsel nitelikli endüstriyel katı atıklar
- Kaldırım, cadde ve meydan süprüntüleri
- Hacimli atıklar (mobilya vb.)
Evsel Katı Atık Örnekleri
Evsel katı atıklara örnek vermek gerekirse; yiyecek atıkları, ev eşyası atıkları, ambalaj malzemeleri (cam şişeler, kâğıt, karton, teneke kutular), yakacak atıkları (kül) bunlardan bazılarıdır.
Evsel Sıvı Atık Örnekleri
Evsel sıvı atıklar çevre kirliliğine neden olan, zararlı sıvı ev atıklarıdır. Evsel sıvı atıklara örnek verecek olursak; çamaşır suyu, sıvı yağlar, sıvı sabun, şampuan, kezzap, tuz ruhu, deterjan, şurup, turşu suları, çöp suları olarak sıralayabiliriz.
Bununla birlikte evsel atıklar geri dönüşümü olan evsel atıklar ve geri dönüşümü olmayan evsel atıklar olarak da ikiye ayrılırlar.
Geri Dönüşümü Olan Evsel Atıklar
Demir, bakır, piller, plastik, alüminyum, kauçuk, cam, kağıt, ahşap, kompozit, çelik, organik atıklar, araç lastikleri olarak sıralanmaktadır.
Geri Dönüşümü Olmayan Evsel Atıklar
Ayna, karbon kağıdı, ampul, yiyecek bulaşmış kağıtlar, işlem görmüş meyveler, floresan, benzin gibi maddelerin geri dönüşümü yoktur.
Son dönemde katı atıklardan kaynaklanan problemler ülkemizin en önemli çevre sorunlarından biri haline gelmiştir. Nüfus artışı ve sanayileşmeye paralel olarak katı atık miktarları da artmakta, özellikle büyük kentlerimizde tüketim alışkanlıklarının değişimi, beraberinde atık kompozisyonunu da hızla değiştirmektedir.
Tıklayın: Plastik Kullanımını Azaltacak 10 Müthiş Öneri
Evsel atık nedir sorusunu cevaplandırdıktan sonra evsel atık ile ilgili diğer detaylara yer verilebilir.
Kişi Başına Düşen Evsel Atık Miktarı
Ülkemizde yıllık yaklaşık olarak 30 milyon ton evsel atık oluşmakta olup 2012 yılı verilerine göre kişi başına düşen evsel atık miktarı 1,14 kg’dır.
Kişi başına düşen evsel atık miktarı her geçen yıl artmakta ve bu nedenle de entegre atık yönetimi konusunda vatandaşlar bilinçlenmelidir. Entegre atık yönetimine göre atık önleme ilk sırada yer alır. Bu noktada atığın oluşumunu önlemek için ilk yapılması gereken alışveriş tercihlerimiz konusunda değişikliğe gitmemiz ve ihtiyaçlarımız doğrultusunda alışveriş yaparak ihtiyacımız olmayanı reddetmektir.
İkinci sırada yer alan atık azaltma için de yine gündelik yaşamımızda kullandığımız atığa dönüşen malzemeler için farklı alternatifler üretilmelidir. Entegre atık yönetimi hiyerarşisini; yeniden kullanım, geri dönüşüm, enerji geri kazanma ve bertaraf takip eder.
Evsel Atıkların Bertarafı
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre evsel katı atık ve evsel nitelikli endüstriyel katı atık üreten kişi ve kuruluşlar, katı atıklarını belediyelerin ve mahallin en büyük mülki amirinin istediği şekilde konut, işyeri gibi üretildikleri yerlerde hazır etmekle yükümlüdürler.
Toplanan evsel nitelikli atıkların, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda taşınmaları ve bertaraf edilmeleri sağlanır.
Evsel atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar ile karıştırılmazlar. Karıştırılmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilirler.
İçindekiler
Evsel Atık ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular
Evsel atık yönetimi neden önemlidir?
Evsel atık yönetimi, çevre koruma, doğal kaynakların korunması ve sağlık açısından kritik bir öneme sahiptir. Etkili bir evsel atık yönetimi, çöp depolama alanlarının sınırlı kaynakları koruma amacına hizmet eder ve çevre kirliliğini azaltır. Ayrıca, geri dönüşüm ve atık azaltma uygulamaları ekonomik ve çevresel faydalar sağlar.
Evsel Atık Yönetimi Nasıl Yapılır?
1. Organik Atıkları Kompostlayın
Yiyecek atıkları ve bahçe artıkları gibi organik atıkları kompost yapmaya başlamayı düşünün. Kompost yapmak sadece depolama alanlarına giden atık miktarını azaltmakla kalmaz, aynı zamanda bahçe toprağını zenginleştiren besin değeri yüksek kompost üretir.
2. Tek Kullanımlık Ürünleri Azaltın
Tek kullanımlık plastik tabak, bardak ve çatal-bıçak gibi ürünlerin kullanımını minimize edin. Tek kullanımlık ürünlerin yerine cam, metal veya bambudan yapılmış tekrar kullanılabilir alternatifleri tercih ederek atık miktarını azaltabilirsiniz.
3. Üç R Kuralını Uygulayın
“Azalt, Tekrar Kullan, Geri Dönüştür” kuralını benimseyin. Gereksiz ürün tüketimini azaltın, ürünleri tekrar kullanmak için yaratıcı yollar bulun ve yerel geri dönüşüm kurallarına uygun olarak kağıt, karton, cam ve plastik gibi malzemeleri geri dönüştürmeyi unutmayın.
4. Tehlikeli Atıkları Doğru Bir Şekilde Bertaraf Edin
Pil, boya ve kimyasallar gibi tehlikeli evsel atıkları dikkatlice ele alın. Bu tür malzemelerin güvenli bir şekilde bertaraf edilmesi için yerel yönergeleri takip edin ve çevresel kirliliği önlemek için gereken önlemleri alın.
5. Bilgi Sahibi Olun
Yerel atık toplama programları, geri dönüşüm programları ve atık yönetimi düzenlemelerindeki değişiklikler hakkında bilgi sahibi olun. Sorumlu atık bertarafı ve geri dönüşüm uygulamalarını teşvik etmek amacıyla toplum çabalarına katılın.
6. Aile Üyelerini Eğitin ve Dahil Edin
Aile üyelerini, özellikle çocukları, doğru atık yönetiminin önemini anlatın. Herkesin evde geri dönüşüm ve atık azaltma uygulamalarına katılmasını teşvik edin.
7. Toplumsal İnisiyatifleri Destekleyin
Yerel toplum girişimlerine katılın veya destekleyin ve geri dönüşüm programlarına destek verin. Mahallenin temizlik etkinliklerine katılmak ve bilgi paylaşarak temiz bir çevreye katkı sağlayabilirsiniz.
Bu ek adımları evsel atık yönetim rutininize dahil ederek, çevresel etkinizi büyük ölçüde azaltabilir ve sürdürülebilir uygulamaları teşvik edebilirsiniz.
Evimde geri dönüşümlü malzemeleri nasıl tanırım?
Evsel atıklarınızı geri dönüşümlü malzemelerden ayırmak için ambalajların üzerindeki sembollere dikkat edebilirsiniz. Örneğin, geri dönüştürülebilir plastik şişeler üzerinde “PET” veya “HDPE” gibi işaretler bulunur. Ayrıca, kağıt ve karton ürünlerin geri dönüşüm işaretlerini arayabilirsiniz.
Nasıl daha az evsel atık üretebilirim?
Evsel atık üretimini azaltmak için bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirebilirsiniz. Tek kullanımlık ürünlerden kaçınmak, ambalajsız ürünleri tercih etmek ve sürdürülebilir ürünleri satın almak, evsel atık miktarını azaltmada yardımcı olabilir. Ayrıca, yiyecek israfını önlemek ve ürünleri yeniden kullanmak veya geri dönüştürmek de önemlidir.
