Temiz ve yenilenebilir enerji kaynakları güneş ışığı, rüzgar, yağmur, gel-git ve jeotermal ısı gibi yenilenebilir ve sürdürülebilir doğal kaynaklar kullanılarak elde edilen enerjidir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının en temel seçenekleri güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal ısı, hidrolik ve biyokütle olarak sıralanabilir.
Tüm bu yenilenebilir enerji kaynakları doğaya hiçbir zarar vermeden geniş bir enerji olanağı sağlamaktadır. Enerji verimleri oldukça fazla olan yenilenebilir enerji kaynakları üstelik oldukça düşük maliyete sahiptir.
En Temel Enerjiler
Temiz ve yenilenebilir enerji kaynakları arasında en temel yenilenebilir enerji kaynaklarını ele alalım.
Temel olan yenilenebilir enerji kaynaklarından rüzgar enerjisini, doğal yenilenebilir sonsuz bir güce sahip olarak kaynağını güneşten aldığını görürüz. Güneşin dünyaya gönderdiği ısı enerjisinin yüzde dilim olarak hesaplandığında %1-2 gibi bir oranı rüzgar enerjisine dönüşmekte ve bu kadar küçük bir oran bile ciddi oranda rüzgar enerjisi üretimine yeterli olabilmektedir.
Güneşin yeryüzünü ve havayı homojen ısıtmaması ile ortaya çıkan sıcaklık ve basınç farkından dolayı hava akımı oluşur. Bu hava kütlelerinin yer değiştirmesine rüzgar adı verilir ve hava kütlelerinin devamlı hareketiyle devam eden bu akım yenilenebilir rüzgar enerjisini oluşturmaktadır.
Temel yenilenebilir enerji kaynaklarından diğeri ise güneşin sağladığı enerji kaynağıdır. Güneş enerjisi yöntem, kullanım ve teknolojik açıdan çok çeşitlilik gösterse de iki ana grupta incelenir. Fotovoltaik güneş teknolojisi ve ısı güneş teknolojileri şeklinde gruplandırılmıştır. Fotovoltaik güneş teknolojisinde fotovoltaik hücreler denen yarı iletken malzemeler güneş ısısını doğrudan elektriğe çevirirler. Isı güneş teknoloji sistemlerinde ise, güneş enerjisinden ısı elde edilir. Kısaca güneş enerjisinin hem ısı hem elektrik enerjisine dönüşümü mümkündür.
Yenilenebilir enerji kaynağından bir diğer örnek ise jeotermal ısı kaynağıdır. Jeotermal enerji, yeraltından çıkan sıcak sudan ve onun buharından sağlanan enerji olarak tanımlanabilir. Jeotermal ısı 4 milyar yıldır birikmekte olan toz ve gaz bileşiminden kaynaklanmaktadır. Çatlaklardan ve gözenekli kayaçlardan sızarak, yeraltının derinliklerinde kalan sıcak su jeotermal rezervleri meydana getirir. Jeotermal rezervlerden gelen jeotermal ısı veya sıcak su enerji üretmek için kullanılabilir.
Yenilenebilir enerji kaynaklarından bir diğer örnek ise hidroelektrik enerjidir. Hidroelektrik enerji kaynağında hidroelektrik santrallerinde akan suyun elektrik enerjisine dönüşümü sağlanmaktadır. Akan su içindeki enerji miktarını yani enerji verimini suyun akış ya da düşüş hızı belirler. Bir nehirde veya bir barajda akan su yüksek miktarda enerji içermektedir. Bunların dışında suyun yüksek bir yerden düşüşü de büyük enerji açığa çıkaran bir olaydır. Bu olaya örnek olarak şelale verilebilir.
Sudan doğan bu enerji seçeneği hem doğal hem de doğaya oldukça zararsız enerji kaynaklarından bir diğer seçenektir. Hidroelektrik enerji kaynağı; sera gazı emisyonu yaratmamaları, inşaatın yerli imkanlarla yapılması, işletme bakım masraflarının düşük olması, istihdam imkanı yaratmaları ve karasal kesimde ekonomik ve sosyal yapıyı canlandırmalarından dolayı oldukça fazla tercih edilmektedir.
Temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarından bir diğeri ise biyokütle enerjisidir. Enerjinin çevresel kirliliğe sebep vermeden enerji ihtiyacının fazlaca giderilmesi için biyokütle enerjisi tercih edilmektedir. Biyokütle Enerjisi (biomass), hayvan dışkısı, odun kömürü, odun, tarım ürünleri ve orman sektörü organik atıkları, alkol ve metan mayalanması ve çeşitli su bitkileri gibi biyolojik kaynaklar yolu ile elde edilen enerji çeşididir. Kısaca organik maddelerden, çeşitli yollarla elde edilen bu enerji genellikle ısınma amaçlı kullanılmaktadır. Farklı yakma teknikleri kullanılarak, katı, sıvı ve gaz yakıtlara da çevrilip biyokütle yakıt elde edilebilir. Bu yakıt ile ısı ve elektrik üretilebilmektedir.
Biyokütle enerjisi sonsuz bir olanağa sahip olup özellikle kırsal kesimlerde sosyal ve ekonomik alanda gelişime katkı gösterdiği için yenilenebilir enerji kaynaklarından çok tercih edilen bir diğer seçenektir. Biyokütle enerji kaynağının en çok tercih edilme sebebi şüphesiz ki tükenmez bir kaynak olması ve çevreye en az zararla kullanılan enerji kaynağı olmasıdır.
Düşüncelerinizi Paylaşın