Gökyüzünden Elektriğe Dönüşüm Hikâyesi
İçindekiler
Rüzgâr enerjisi için jeneratör konusundan önce rüzgâr enerjisinin ortaya çıkma sebebine bakarak konumuza başlayabiliriz. Rüzgâr enerjisi yokken, enerji kaynakları fosillerden yapılıyordu. Enerji üretimi esnasında kullanılan tek kaynaktı. Fakat bir süre sonra fosil yakıtlar, yaşadığımız dünyanın kirlenmesine yol açtı. Sadece bununla kalmadı küresel ısınma sebeplerinden birisi haline geldi ve zamanla fosil yakıtların rezervleri giderek azaldı. Tüm bunlar gittikçe kötü bir duruma yol açmaya başlamıştı.
Ülkeler zamanla fosil temini için birbirlerine bağımlı hale gelmeye başladılar. Hal böyle olunca da başka enerji kaynakları araştırmaya başladılar. Fakat bulunan enerji kaynağı tükenebilen değil, yenilenebilen bir kaynak olmalıydı.
Zamanla yapılan araştırmalar sonucunda öncelikle rüzgâr enerjisi sonrasında bu enerjiyi kullanabilecek rüzgâr enerjisi için jeneratör keşfi yapıldı. Bu jeneratörler ilk iş olarak rüzgâr enerjisini kinetik enerjiye dönüştürüyor, elde ettiği enerjiyi alıp mekanik enerjiye dönüştürüyor ve son aşama olarak mekanik enerjiyi de elektrik enerjisine dönüştürerek kullanılmasını sağlıyor.
Türkiye’de Elektriğe Dönüştürülebilecek Kadar Rüzgâr Var mı?
Elde olan rüzgârın karakterinin doğru biliniyor olması işleyişe katkı sağlayarak, israf edilmeden doğru aşamalardan geçmesine olanak tanır.
Mutlaka Okuyun: Rüzgar Enerjisi ve Türkiye
Rüzgârın hızını etkileyen ya da kesen belli başlı faktörler vardır, bunları Türkiye’nin yerel yüzey yapısı, yeryüzünden olan yükseklik ve coğrafi konum olarak sıralayabiliriz.
Rüzgar Enerjisi İçin Üretilen Jeneratörler
Rüzgar enerjisini alıp, elektriğe çeviren jeneratörleri dört başlık altında inceleyebiliriz.
- Asenkron Jeneratörler
- Senkron Jeneratörler
- Doğru Akım Jeneratörü
- Diğer Tip Jeneratörler
Asenkron jeneratörler kendi içinde “Sincap kafesli asenkron jeneratör” ve “Rotoru sargılı asenkron jeneratörler” olmak üzere ikiye ayrılır.
Rotoru sargılı asenkron jeneratör altında da iki farklı çeşit bulunuyor. Bunlardan birisi çift beslemeli Asenkron jeneratör diğeri ise OptiSlip Jeneratör olarak adlandırılır.
Senkron jeneratör çeşitlerine bakarsak iki farklı jeneratör de bu başlık altında bulunuyor. Bunların ilki “Rotoru Sargılı (Alan Sargılı) Senkron Jeneratör” ikincisi ise “Sürekli Mıknatıslı Senkron Jeneratör”. Türkiye’de kullanılan jeneratör seçenekleri Çift beslemeli Asenkron jeneratör ve Sürekli Mıknatıslı Senkron Jeneratör’dür.
Asenkron Jeneratörlerin Avantajları ve Dezavantajları
Asenkron jeneratörlere neden ihtiyaç duyuluyor, avantajları neler ya da hangi durumlarda sorun çıkarabilir gibi durumlara baktığımız zaman,
Avantajları ve tercih edilme sebepleri;
- Asenkron jeneratörler genelde büyük güçte üretilen jeneratörlerdir. Üretim esnasında mekanik yapısının basit olması nedeni ile daha kolay üretilir ve sağlam olurlar. Ayrıca bu jeneratörler düşük bütçeli jeneratörlerdir.
- Jeneratör çeşitleri arasında en güvenilir seçenek Asenkron Jeneratör çeşitleridir.
- Rüzgar hızının sık sık değişmesi gibi durumlarda en yüksek performansı bu jeneratörlerden alırsınız.
- Rüzgar hızının fazla yükselmesi durumlarında ise kendini korumaya alır ve mekanik yapısına zarar gelmesini engeller.
- Dişli kutusuna ait rotor kanatlarının hızı her zaman ayarlanabilir durumdadır. Böyle jeneratörler şebeke ile eş zamanlı çalışmak zorunda değildir. Bu sebeple de şebekeye kolay bağlanırlar.
- Jeneratörleri açmak için dönen kontakları çevirmeniz yeterlidir.
Dezavantajları;
- Dişli kutusuna ait rotor kanatlarının hızının ayarlanabildiğinden bahsetmiştik, bu özelliği sayesinde şebekeye direk bağlanabiliyor ve senkronize çalışmak zorunda kalmıyordu. Bu durum bir taraftan avantaj olurken bir taraftan da dezavantaj olarak görülür. Doğrudan bağlığı olduğu için şebekede bulunan reaktif gücü kendisine alacağı için kompanzasyon sistemine sahip olmak kaçınılmaz bir hal alacaktır.
Rüzgar enerjisi için jeneratör örneklerini avantaj ve dezavantajlarını inceledik.
