Kış Aylarında Buz/Kar Çözümü İçin Yola Dökülen Tuzun Çevreye ve Canlılara Zararı

buz çözücü sprey

Kışın kar yağışının başlamasıyla yollarda oluşan buzlanma ölümcül kazalara neden olabiliyor. Yollarda buzlanmayı önlemek amacıyla yola çeşitli malzemeler atılmaktadır. Buzlanmanın önlenmesinde tuz (NaCl) ve bazen de CaCl kullanılır. Bu yöntem en yaygın, kolay ve ucuz olan yöntemdir. Yollara çeşitli araçlarla dökülebilen tuz, havanın çok soğuk olmaması durumunda buzu eriterek yolun donmasını erteleyebilir. Fakat tuz, korozyon nedeniyle yollara, köprülere ve araçlara zarar verir ve bu yapıların kullanım ömürlerini kısaltır.

Bunların yanında çevre ve canlılara da çok büyük zararı vardır. Bu tuzlar suların (dere, çay v.b) tuz konsantrasyonunu artırır. Tuz konsantrasyonun artmasıyla içme sularını, sulama sularını ve suda yaşayan canlıları büyük oranda etkilemektedir.

Yola dökülen tuz mutfakta kullanılan tuz ile aynı bileşime sahiptir, yalnızca daha iri taneli bir yapısı vardır. Yola dökülen tuz kolayca çözünüp en yakın su kaynağına ulaşır. Düşük konsantrasyonlara sahip klor kısmen zararsız olup yüksek konsantrasyona ulaştığında mikroskobik canlılar ve göllerde yaşayan balıklar için zehirli olabilir.

Klor düşük konsantrasyonlarda zooplanktonlar için ölümcül olmayan ancak zayıflatıcı ve yumurta ölüm oranlarını artıran etkilere sahiptir fakat yüksek konsantransyonlarda öldürücü olabilir. Balıklar, artan tuz konstantrasyonuna karşı daha dirençlidir. Fakat onlar için de zehirleyici etkisi olabilir ve balıklar zooplanktonlarla beslenir ve zooplanktonlar yok olursa, besin bulamaz hale gelirler. Bunun için aşağıda derlediğim birkaç alternatif yöntemden bahsetmek istiyorum.

Buz/Kar Çözümü İçin Alternatif Yöntemler

İçindekiler

Çevre ve canlıların zarar görmemesi için günümüz teknolojisi kullanılarak daha farklı alternatifler üretilebilir. Kar/buz çözümü için denenen ve üzerinde çalışılan birkaç yöntem bulunmaktadır.

1.Yöntem: Yol Meteorolojisi Bilgi Sistemleri (RWIS)

Yağış, sis, buzlanma ve aşırı rüzgar gibi kritik durumlarda araç kullanıcılarını uyarmak ve gerekli önlemleri almak amacıyla Yol Meteoroloji Bilgi Sistemleri (RWIS) geliştirilmiştir. Yol Meteorolojisi Bilgi Sistemleri’nin hedefi yolların durumu hakkında doğru, güvenilir ve güncel bilgiler toplamak ve bunları yorumlamaktır. Bu sistem içindeki sensörler ve kameralar sayesinde bilgiler toplanarak merkeze iletilmekte ve merkezde bu bilgiler yorumlanarak araç kullanıcılarını uyarım sistemleri (parlak yol 189 gösterici, dijital mesaj sistemi (DMS)) devreye sokulmakta, müdahale ekipleri yönlendirilmekte veya gerekli olan sistemler aktif hale getirilmektedir.

Özellikle ağır hava şartlarında ulaşımın sorun olduğu metropollerde ya da şehirlerarası bağlantı yollarında hızla değişen hava şartlarının sebep olacağı olumsuzlukları en aza indirmek için zamanında ve doğru bilgi sahibi olmak ve gerekli müdahaleleri yapabilmek ancak RWIS kullanımı ile mümkün olabilmektedir. Otomatik uyarı sistemlerinin işleyişine örnek aşağıdaki şekilde görülmektedir.

yolda buzlanma

2. Yöntem: Buzlanmayı Önleyici Sprey Yöntemi

Buz çözücü sprey, kar yağışı olmadan da sıvı halde yol yüzeyine serpilebilir. Yol üzerinde buz oluşumunu ve karın yol yüzeyine yapışmasını engelleyen kimyasal bir sıvıdır. Kar ve buz oluşmadan önce uygulanması yüksek verimlilik sağlar. Kar,buz oluşumundan sonra da uygulanabilir. Antifriz etkisi yaparak buz oluşumunu önler. Oluşturduğu film tabakası sayesinde yağan karın erimesini sağlayarak yola yapışmasını engeller.
Gelişen teknolojiler ile buzlanmayla mücadeleyi tuzla yapmanın yerine yollarda korozyon ve yıpranmaya neden olmayan sıvı kimyasallar yer almalıdır. Bu kimyasallar; katkı olarak magnezyum klorit kullanılarak hazırlanırlar. Çevre dostu ve toksik olmayan bu kimyasallar, biyolojik olarak parçalanabilme özelliğine sahiptirler. Koroziteleri minimize edilmiştir.

Buz Çözücü Solüsyonun Özellikleri

buz çözücü sprey

FİYATLARI GÖSTER
  • Su bazlı, doymuş, dengeli mineral karışımıdır.
  • Ekolojik, çevre dostudur.
  • Donma noktası -50°C’dır.
  • Glikol ve türevlerini içermez aktif maddeleri uçucu değildir.
  • Yanıcı değildir.
  • İnsan, hayvan ve bitki sağlığı için zararlı değildir.
  • Antibakteriyeldir.
  • Nem tutucudur, ağır trafik şartlarında dahi yüzeyde kalır.
  • Çevre dostudur, bitkilere gübre etkisi yapar.
  • Uzun süre etkilidir.
  • Çok hızlı uygulanır.
  • İşçilik ve zamandan tasarruf sağlar.
  • Aşındırıcı (korozif) olmadığından asfalt, beton, metal aksamlara zarar vermez.
  • Çok düşük ısılarda da iyi sonuç verir (Donma noktası isteğe göre -30°C ile -70°C arasında ayarlanabilir)
  • -48°C ye kadar etkindir ve uygulamanın ardından 24 ile 48 saat arasında etkinliğini sürdürmektedir.

Yöntemleri Karşılaştırma

Alternatif yöntemler ülkemizde maalesef çok sık kullanılmıyor. Tuz ve iş makinesi yöntemiyle kar/buz çözmeye devam ediyoruz. Rwıs yöntemi ülkemizde henüz yeni bir sistem fakat buz önleyici spreyi birçok yerden temin edebiliriz. Buz önleyici sprey yöntemini tuz yöntemi ile karşılaştığımızda tuz yönteminin artık eskidiğini ve buz önleyici spreyin tuz yönteminin önüne geçtiğini söyleyebiliriz. Tuz -8°C’den sonra buz çözücü etkinliğini kaybetmektedir. Buz çözücü sprey ise -48°C ye kadar etkinliğini sürdürmektedir.

Tuz araç üzerinden bir diskle ya da en az 2 işçi tarafından yola serpilmektedir. Bir tuzlama aracı maksimum 3- 5 km içerisinde araçtaki tuzun tamamını serpmektedir. Bu sebeple araç her 3 ya da 5 km de bir tuz stok sahasına geri dönmekte yükünü alıp uygulama alanında kaldığı yerden devam etmektedir. Tuzlama aracıyla 80 km’lik yolda kar ve buzla mücadelede 5 km baz alınarak yaklaşık 1170 km yol kat ettiği hesaplanmıştır. 25-30 tonluk solüsyon aracı ile ise 75 ila 90 km mesafeye uygulama yapılır. Klasik yöntemlerde yüzlerce personel, kepçe ve tuzlama aracının hazır bekletilmesi gerekir.

Yaklaşık 30-40 tonluk bir tankere bir sefer yükleme ile işçiye gerek duymadan75-90 km’lik bir mesafede uygulama yapılabilmektedir. Kış sonrası yol bakım ve onarım maliyetleri ve yakıt tüketimi de göz önünde bulundurulduğunda solüsyonun tuza göre çok daha ekonomik bir ürün olduğu görülür.

Özetlemek gerekirse buz önleyici sprey kullanarak hem maliyeti azaltmış oluyoruz hem de en önemli olan kısım çevreye verdiğimiz zararı en aza indirmiş oluyoruz.

Kaynak

  • Ağar, E., Kutluhan, S., Karayollarında kış bakımı – kar ve buz kontrolü, İstanbul İnşaat Mühendisleri Odası Bülteni, 76. sayı, 6 s.
  • Evrensel.net
  • Kar ve Buz ile Mücadele Etmek Amacıyla Geliştirilen Daha Etkili ve Ekonomik Yeni Yöntemler Perviz Ahmedzade, Mesude Yılmaz, Mehmet Yılmaz Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, ELAZIĞ
  • Road Weather Information Systems: Enabling Proactive Maintenance Practices in Washington State , March 2002

Yazar Hakkında

Burçin İnciel

Çevre Mühendisi, doğasever.
'Yeşili sev, hayatı sev.'

LinkedIn'de Ziyaret Et
Instagram'da Ziyaret Et