Önceki yazılarımızda tehlikeli kimyasallardan ve bu kimyasal sınıfına giren kanserojen, mutajen ve teratojen maddelerden (KMTM) bahsetmiştik.
Tehlikeli kimyasal sınıfından olan KMTM’ ler, dikkatli çalışılmaz ise insan ve toplum sağlığı üzerinde geri dönüşü olmayan hasarlar bırakabilir. Bu sebeple bu kimyasallardan korunmanın yollarını bilmemiz gereklidir. Gelin bu önlemlere beraber bakalım.
Kimyasal risklerin önleme ve kontrolü için yapılan genel yaklaşım aynı zamanda kanserojen, mutajen ve teratojen maddeler (KMTM) için de geçerlidir. Mevzuata uygunluk zorunludur ve önlemlerin temelini oluşturmalıdır.
Kullanılan veya üretilen kimyasalların bir envanteri, etiketlerden ve diğer güvenilir bilgi kaynaklarından gelen verilerle tutulmalı, güncellenmeli ve ilişkilendirilmelidir. KMTM’lerin tanımlanması, bu tür maddeleri içerebilen veya teknolojik işlemlerde üretilebilecek emisyonlar ve kimyasallar mevzuatına uymayan bilinen kanserojenler için de yapılmalıdır.
Değerlendirilen durumun doğru yansıtılabilmesi için risk değerlendirmesi, sistematik olarak toplanan ve ölçülen veriler tarafından desteklenen tutarlı bir metodolojiye dayanmalıdır. Risk değerlendirmesinin sonuçları, kontrol önlemlerinin türü ve önceliği açısından karar vermeyi desteklemelidir.
Oluşabilecek riskleri ve tehlikeleri azaltmak için 5 yöntem kullanılabilir. Bunlar:
1) Eleme ve ikame: KMTM’lerle çalışmamak mümkünse onların yerine tehlikesiz maddeler kullanmak alınabilecek en iyi önlemdir. Eleme KMTM ve benzeri maddelerin hiç kullanılmaması, ikame ise KMTM’nin olabilecek en güvenli maddelerle değiştirilmesi anlamına gelir.
2) Mühendislik kontrolleri: Üretim süreçlerinin yeniden tasarımı, KMTM emisyonlarının kaynağının yalıtımı ve muhafazası, yerel ve genel havalandırma gibi mühendislik kontrolleri, KMTM maddelerinin eleme ve ikame edilemediği durumlarda riskleri kontrol etmek için kullanılmalıdır.
3) İdari kontroller: Maruz kalma seviyesini azaltmak adına yapılan mühendislik kontrollerini tamamlamak için idari kontrol önlemleri de alınmalıdır. Bu önlemler maruz kalma süresini ve maruz kalan kişilerin sayısını azaltmaya yardımcı olur. İşverenlerin, KMTM’lere maruz kalmaya bağlı olarak sağlık ve güvenlikleri açısından risk taşıyan faaliyetlerde bulunan işçilere ait güncellenmiş bir listeye sahip olmalılardır.
4) Kişisel koruyucu donanımları: Kişisel koruyucu ekipmanın kullanılması, diğer çözümlerin uygulanamadığı ya da yeterince etkili olmadığı durumlar ile sınırlıdır. Geçici olarak uygulanır.
5) Diğer önlemler: İşverenler, işçilerin ve temsilcilerinin:
- Potansiyel ve ek sağlık riskleri,
- Kimyasalların ve atıkların güvenli taşınması ve depolanması dahil, maruz kalmanın önlenmesi için gerekli önlemler,
- Hijyen gereksinimleri,
- Koruyucu ekipmanlar,
- Bir kaza durumunda alınacak önlemler,
- Acil durum prosedürleri, hakkında eğitim almasını sağlamalı.
- Ayrıca KMTM atıkları, özellikle çözücüler lavaboya atılmamalı, ayrı bir yerde toplanıp yakma ünitelerine gönderilmelidir. Dökülen sıvılar adsorblayıcı katılarla emilmeli, bu katılar sağlam plastik torbalara alınmalı ve uygun şekilde yakılmalıdır.
